وسایل نجات در دریا (Life Saving Appliances)
وسایل نجات در دریا در مواقعی که کشتی را خطر غرق شدن تهدید کند، مورد استفاده قرار می گیرند. این وسایل باید درمدت زمان کم (تا سی دقیقه) با رعایت نکات ایمنی حتی در شرایط نا مطلوب تا پانزده درجه کجی کشتی به آب داده شوند. ابتدا نفرات در بهترین وضع ممکن در قایق ها و لایف رافت ها سوار می شوند پایین فرستاده می شوند. این وسایل به دلیل اهمیت ویژه، باید قبل از ترک بندر چک شوند و در طول مسیر دریانوردی نیز با تمرین عملیات یا آماده به کار نگه داشت.
انواع وسایل نجات در دریا عبارت اند از: بویه نجات،وسایل نجات شناوری،جلیقه نجات،قایق نجات،لایف رافت و غیره
جلیقه نجات (Life Jacket)
جلیقه های نجات مهم ترین جزء وسایل نجات هستند و بعد از قایق نجات مطمئن ترین وسیله حفاظت در آب می باشند. جلیقه های نجات طوری ساخته شده اند که در صورت استفاده صحیح می توانند یک نفر را حتی اگر بیهوش باشد طوری شناور نگه دارند که سرش از آب بیرون بماند. جلیقه نجات علاوه بر خاصیت شناور نگه داشتن انسان از کاهش حرارت بدن در آب نیز جلوگیری می کند. هر یک از پرسنل کشتی باید محل جلیقه نجات خود را بداند و کار با آن را بیاموزند. پوشیدن جلیقه نجات به تنهایی نمی تواند تضمین کننده نجات جان شخص باشد، زیرا فاکتورهای دیگری نیز می توانند باعث مرگ شخص شوند.
دارای سوت و نوارهای منعکس کننده نور باشد.
برابر مقررات جلیقه نجات باید مجهز به چراغ که معمولا با باطری آب شور کار می کند باشد، این باطری باید حداقل ۸ ساعت کار کند.
به صورتی باشد که توسط یک نفر بدون کمک دیگران در مدت یک دقیقه پوشیده شود.
به نحوی باشد که یک نفر بتواند با استفاده از آن ارتفاع حداقل 5/4 متری به داخل آب بپرد بدون این که صدمه ای به او یا جلیقه نجات وارد شود.
طوری ساخته شده باشد که میزان شناوری آن بعد از ۲۴ ساعت در آب شیرین بیشتر از ۵% کاهش نداشته باشد.
قایق های ناجی (Rescue Boats)
قایق های ناجی برای نجات که در وضعیت اضطراری به دریا افتاده اند و انتقال آنها به کشتی و یا به عنوان قایق سرگروه برای کشیدن سایر قایق ها طراحی و ساخته شده اند. این نوع قایق ها به اشکال و فرمهای مختلفی ساخته می شود و عمده ترین ویژگی آنها سرعت زیاد و مقاومت بسیار این قایق ها از نظر تعادل و استحکام در امواج و دریای متلاطم است.
ناجی ها به شکلی طراحی می شوند که در ظرف چند دقیقه می توان آنها را از کشتی به آب انداخت و به کمک افراد در آب به سرعت حرکت کرد و یا جهت یدک کشیدن قایق های نجات بادی از آنها استفاده کرد. طول آنها کمتر از 8/3متر و بیش از 5/8متر نیست و توانایی حمل ۵ نفر به صورت نشسته و یک مجروح به صورت دراز کش را دارد. توانایی مانور با سرعت ۶ تان را برای مدت ۴ ساعت دارا می باشند. قایق ناجی باد شونده باید حداقل از ۵ قسمت مجزا ساخته شود که اگر یک قسمت دچار اشکال شد بقیه قسمتها بتوانند شناوری لازم را تامین کنند.
تجهیزات قایق نجات ناجی شامل این موارد می باشد:
قطب نما
نور افکن ( چراغ تجسس )
به تعداد کافی پارو
طناب به اندازه کافی برای کشیدن قایق های نجات
تجهیزات مناسب به آب اندازی و بازیافت باید در کشتی برای قایق ناجی نصب شود تا عملیات به آب اندازی حداکثر ظرف ۵ دقیقه امکان پذیر باشد.
اقلام و مواردی که توسط لایف رافت یا قایق نجات حمل می شود، این اقلام شامل غذا و آب و علامت دهنده نمی شود.
برابر مقررات کشتی های مسافربری بالای ۵۰۰ تن ناخالص باید دو فروند قایق ناجی داشته باشد و کشتی های زیر ۵۰۰ تن یک فروند. در مورد کشتی های باری و تانکر ها وجود یک فروند قایق ناجی الزامی است. در ضمن برابر مقررات کشتی ها از قایق نجات( Life Boat ) به شرطی که شرایط آن را داشته باشد می توانند به عنوان Rescue Boat استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: کمپرسور آتش نشانی
شناور (Buoyand Apparatus)
شناورها در اشکال مختلف از چوب یا فلز ساخته می شوند و در روی کشتیها و قایقهای تفریحی مورد استفاده قرار می گیرند. برای این وسایل شناور بماند و بتواند تعادل خود را در دریا حفظ کند باید وزنی کمتر از ۲۰۰ کیلو داشته باشند تا در مواقع اضطراری برای نجات نفرات به آب انداخته شوند. بعضی مواقع کشتی ها این وسایل را برای بیست و پنج درصد کل پرسنل خود به همراه دارند.
قایق نجات (Life Boat)
قایق نجات در بیشتر موارد مهمترین نقش را در نجات افراد دارد و به عنوان اصلی ترین وسیله نجات از آن نام برده می شود. تمام قایق های نجات باید آنقدر توانایی داشته باشند که با کلیه نفرات و وسائل داخل آن در دریا و در هر شرایطی پایدار بمانند، همچنین امکان اینکه در زمان حرکت کشتی با سرعت ۵ گره در دریای آرام بتوان آن را به آب انداخت وجود داشته باشد. مواد استفاده شده در ساخت و کاورهای موجود باید غیر قابل اشتعال باشند. محل نشستن و نیمکت ها نیز قابلیت تحمل وزن تا صد کیلوگرم را برای هر فرد داشته باشد. حداکثر ظرفیت مجاز برای هر قایق نجات ۱۵۰ نفر می باشد.
قایق نجات معمولا دارای یک یا دو درین است که در پایین ترین نقطه قایق قرار گرفته و از نوع یک طرفه می باشد، این درین ها مجهز به پلاک یا Plugهستند که به وسیله یک زنجیر به بدنه قایق محکم شده اند. در هنگام به آب اندازی قایق بیاد پلاک این درین ها را در محل مربوطه محکم کرد. این درین ها باید به نحوی در قایق تعبیه شود که به وضوح قابل رویت باشد.
هر قایق باید دارای یک موتور درون سوز باشد. قایق نجات باید سوخت کافی به مدت حداقل ۲۴ ساعت برای سرعت معادل ۶ نات گره داشته باشد.
قایق نجات باید قابلیت جابجایی تعداد نفرات تعیین شده با سرعت حداقل ۶ نات گره را در دریای آرام داشته باشد، همچنین توانائی یدک کردن یک لایف رافت ۲۵ نفره را با حداکثر ظرفیت با سرعت ۲ نات داشته باشد.
سایر خصوصیات قایق نجات عبارت اند از :
باید هر قایق نجات مجهز به سکان باشد.
دارای امکانات ورود و خروج سریع سر نشینان باشد.
دارای دستگیره ( Grabe Line) باشد.
دارای نردبان برای به داخل کشیدن نفرات از آب باشد.
از استقامت بدنه مناسب برخوردار باشد تا در صورت افتادن در آب از ارتفاع ۳ متری و یا برخورد با کشتی با سرعت ۵/۳ متر در ثانیه صدمه نبیند.
موتور قایق قادر به کار کردن حداقل ۵ دقیقه خارج از آب باشد.
قابلیت برگرداندن به حالت اولیه را در صورت واژگون شدن داشته باشد.